Quy trình sản xuất gốm men Gốm Xanh?

Quy trình sản xuất gốm men: Chi tiết các bước từ nguyên liệu đến thành phẩm

Gốm men là một trong những loại gốm phổ biến nhất trong đời sống và nghệ thuật gốm sứ Việt Nam. Để tạo ra những sản phẩm gốm men chất lượng, người thợ gốm phải tuân theo quy trình sản xuất nghiêm ngặt, từ khâu chuẩn bị nguyên liệu đến khi hoàn thiện. Bài viết này sẽ giới thiệu chi tiết về quy trình sản xuất gốm men, giúp bạn hiểu rõ hơn về cách các sản phẩm gốm sứ đẹp mắt và bền vững được tạo ra.

1. Lựa chọn và chuẩn bị nguyên liệu

Nguyên liệu chính để sản xuất gốm men bao gồm đất sét, cao lanh, thạch anh và tràng thạch (feldspar). Đây là những vật liệu có khả năng chịu nhiệt tốt và dễ tạo hình.

• Đất sét: Loại đất sét được chọn phải có độ dẻo và độ kết dính cao. Đất sét sẽ được loại bỏ tạp chất và ngâm trong nước để mềm hơn.
• Cao lanh: Giúp tăng độ cứng và chịu nhiệt cho sản phẩm.
• Thạch anh và feldspar: Được trộn cùng đất sét để làm tăng tính trong suốt và độ bền cho sản phẩm.

Sau khi lựa chọn nguyên liệu, đất sét sẽ được nhào kỹ, kết hợp với các nguyên liệu phụ để tạo ra hỗn hợp mịn và đều.

2. Tạo hình sản phẩm

Quá trình tạo hình là một trong những bước quan trọng trong sản xuất gốm men. Có ba phương pháp chính để tạo hình sản phẩm:

• Nặn tay: Phương pháp truyền thống dùng tay và các dụng cụ thủ công để tạo hình gốm.
• Sử dụng bàn xoay: Người thợ sử dụng bàn xoay để tạo ra các sản phẩm có hình dạng tròn như chén, bát, bình, lọ.
• Đổ khuôn: Đối với các sản phẩm phức tạp và cần sự đồng nhất về kích thước, người thợ sử dụng khuôn để đổ đất sét lỏng vào và tạo hình.

Sau khi tạo hình, các sản phẩm được để khô tự nhiên hoặc phơi dưới ánh nắng để loại bỏ độ ẩm trước khi đưa vào nung.

3. Nung sơ bộ

Quá trình nung sơ bộ, hay còn gọi là nung “mộc”, diễn ra sau khi sản phẩm được tạo hình và phơi khô. Sản phẩm sẽ được nung ở nhiệt độ khoảng 600-800 độ C. Mục đích của việc nung sơ bộ là để làm cứng sản phẩm và loại bỏ các tạp chất hữu cơ còn lại trong đất sét, đồng thời giúp sản phẩm ổn định hơn trong quá trình tráng men sau đó.

4. Tráng men

Sau khi nung sơ bộ, sản phẩm sẽ được tráng men. Men gốm là lớp phủ có tác dụng bảo vệ sản phẩm và tạo ra bề mặt bóng, mịn màng. Có nhiều loại men khác nhau như men trong, men đục, men màu, tùy thuộc vào thiết kế và mục đích sử dụng của sản phẩm.

• Quá trình tráng men: Sản phẩm sẽ được nhúng vào men hoặc phun men bằng máy. Người thợ cần phải kiểm soát độ dày của lớp men sao cho đều, không quá mỏng cũng không quá dày để đảm bảo độ bóng đẹp và không bị nứt vỡ khi nung.

5. Nung hoàn thiện

Sau khi tráng men, sản phẩm được đưa vào nung lần cuối ở nhiệt độ cao từ 1200-1300 độ C. Đây là bước quan trọng nhất trong quy trình sản xuất gốm men, quyết định chất lượng của sản phẩm cuối cùng.

• Kiểm soát nhiệt độ: Việc kiểm soát nhiệt độ trong lò nung phải rất cẩn thận. Nhiệt độ phải đủ cao để làm chảy men, nhưng không quá cao để tránh làm hỏng sản phẩm. Thời gian nung thường kéo dài từ 8 đến 12 tiếng, phụ thuộc vào loại gốm và men sử dụng.

6. Kiểm tra và hoàn thiện

Sau khi nung xong, sản phẩm sẽ được lấy ra khỏi lò và để nguội từ từ. Quá trình kiểm tra chất lượng sản phẩm sẽ diễn ra nhằm phát hiện các lỗi như nứt, cong vênh hoặc men bị nổ. Những sản phẩm đạt chuẩn sẽ được đưa vào đóng gói và xuất xưởng, còn các sản phẩm không đạt sẽ được loại bỏ hoặc tái chế.

7. Kết luận

Quy trình sản xuất gốm men đòi hỏi sự tỉ mỉ và kỹ thuật cao ở từng bước, từ khâu chuẩn bị nguyên liệu, tạo hình, tráng men cho đến quá trình nung. Sự kết hợp giữa tay nghề thủ công tinh tế và công nghệ hiện đại đã giúp ngành gốm men Việt Nam phát triển mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường trong nước và quốc tế.